Quinque claves sapientiae

Quinque claves sapientiae (De vijf sleutels tot wijsheid)
Volgens de Hunsingoër handschriften H1 en H2

  1. Thet sprec thi wisa salomon1 ther was allere ertherskera monna wisest thet ma alle wis hed age te und slutane mith fif keiem. thera fif keia het allera ec sinne noma end ene sunderge wald.

    Dit sprak de wijze Salomo2, die de wijste van alle mannen op aarde was, dat men alle wijsheid met vijf sleutels kan ontsluiten. Deze vijf sleutels hebben allemaal een eigen naam en een bijzondere macht.

  2. Thi forma kei is assiduitas legendi. Nu ther alle wished is fon gode ie beden ande risen and efter inda bokem scriwen thet ma tha boc minnie ende tha gerne lese. ande ther on thene wisdom. Huanne thit is thi forma kei there wishede ande wasa thene orne wite sa rede thi ther kunne.

    De eerste sleutel is assiduitas legendi (volharden in het lezen). Omdat alle wijsheid door God is gegeven en van Hem is uitgegaan en nadien in de boeken is geschreven, moet men van het boek houden en het graag lezen en daarin de wijsheid. Want dit is de eerste sleutel tot wijsheid en wie de andere weet, die spreekt, als hij ze kent.

  3. Thi other kei he memoria retinendi. thet is thi thochta thet ti3 mon alle thes thenzie ther hi ge lesen hebbe. and4 thet hi riucht ieue and riucht nime.

    De tweede sleutel heet memoria retinendi (vasthouden in het geheugen), dat is de gedachte, dat men zich alles moet herinneren wat men gelezen heeft. En dat men recht moet geven en recht moet nemen.

  4. Thi thredda kei is ge heten frequens interrogatio. thet ma gerne fregie allera goddera wenda. ther bethe tha liwe and there sele dege. end alsa thet en selich mon albe fregad hebbe. and efter ge lernad thette gerne ariuchlike thingum ful winge.

    De derde sleutel heet frequens interrogatio (veelvuldig vragen), dat men graag moet vragen naar alle goede dingen, die zowel lichaam als ziel tot deugd zijn, en alzo, dat men graag in rechtsgedingen vurig moet toepassen wat een vrome man allemaal door vragen ontdekt en daarna geleerd heeft.

  5. Thi fiarda kei is ge heten contemptus divitiarum thet allera godera monna hwelic for smage un riuchte rike domar thet nene hewa ni somnie fon rave ni fon thiufthem fon nene meidum5 ni fon grata wokere were fon godes ieven and riuchte tilathe scelma bethe lif ande sele nera. ande ther6 under riucht nima and riucht ut geva.

    De vierde sleutel heet contemptus divitiarum (verachten van rijkdom), dat iedere goede man onrechtvaardige rijkdommen moet versmaden, dat hij geen bezit moet verzamelen door roof of diefstal, noch door verhuur of grote woeker, maar van Gods gaven een redelijke opbrengst moet nemen om zowel lichaam als ziel te voeden en daarbij recht moet nemen en recht moet geven.

  6. Thi fifta kei is ge heten honor magistri. thetter allera monna hvelic7 erie sinne mester and minnie ande ther efter alle mesterskipe ther him fon godes haluen to ge set se thet is ferest sin biscop. and sin prester. hia se hwelikere meta sa se se. Hwande hia him crisma ande cristenede iewen hebbat. and mith hira godes wisdome alle liude ti himelrike skelen8 leda.

    De vijfde sleutel heet honor magistri (eerbied voor de leermeester), dat elke man zijn meester moet eren en liefhebben en daarna elk meesterschap dat hem van Godswege is opgelegd, dat is als eerste zijn bisschop en zijn priester, van welke categorie ze ook mogen zijn, want zij hebben hem chrisma en doop gegeven en zullen met hun godskennis alle mensen naar het hemelrijk leiden.

  7. Amen.

    Amen.

Bronteksten: Eerste Hunsingoër Handschrift (H1/Ms. Wicht), p. 70-72 en Tweede Hunsingoër Handschrift (H2/Ms. Scaliger), p. 18-20.
Transcriptie, vertaling en bewerking: Bouwe Brouwer

1H1: salomon; H2: salemon

2Salomo (of Salomon) was koning van Israël ca. 971-932 v.Chr. Hij werd om zijn wijsheid door buitenlandse vorsten bezocht. Aan Salomo worden de Bijbelboeken Spreuken, Prediker en Wijsheid toegeschreven.

3H1: thet ti; H2: theti

4H1: and; H2: ande

5H1: meidum; H2: meidem

6H1: ander; H2: ande ther

7H1: hwelic; H2: hvelic

8In H1 ontbreekt het woord "skelen"